“örgü” yün, ipek, pamuk ya da başka bir madde ipliğinin özel şiş, tığ, iğne, mekik gibi araçlarla yapılmış ilmeklerinin, biraraya getirilmesi işlemidir.Örgü sanatının çok eski çağlara giden bir tarihi vardır.
Londradaki “Victoria and Albert” Müzesi, Washingtonda “Textile” Müzesi, Torontoda “Royal Ontario” Müzesi ve “Metropolitan” Müzesi gibi tanınmış müzelerde bulunan zengin örgü koleksiyonları üzerindeki bilimsel araştırmalar devam etmektedir. Araştırmacılar örgünün kaynağının doğu olduğunu kabul etmişlerdir. Teknik açıdan ilmekler üzerinde yaptıkları incelemeler sonucu, Anadoluda halâ uygulanan çorap örgüsünün dönük ilmeklerine de “çapraz doğu ilmeği” adını vermişlerdir.
En eski örgü örneklerinden biri Yale Üniversitesinin Suriyede (eski bir şehirde) yaptığı araştırmalarda bulunan Araplara ait konçlu bir çoraptır. İslâmiyet öncesi devirlerde “çapraz doğu ilmeği” denen düz çorap örme tekniğiyle yapılmış bu çorap üzerindeki teknik incelemeler sonucu, çorabın şişle örüldüğü sanılırken, son incelemelerde iğne ilmeği (Şekil: 1.2) ile yapılmış olabileceği görüşü ortaya konmuştur.
Her iki örme tekniğinde de örgü sıralarının birbirlerine bağlanışı ve ilmeklerin görünüşü aynı şekildedir. Bu sebeple şişle mi, iğne ile mi örüldüğünün anlaşılması zorlaşmaktadır, iğne ile örmede, işlemler çok yavaştır ve iplik uzunluğu sınırlı olduğundan ek yapmak gerekmektedir. Ancak arkeolojik kazılarda çıkan örgünün iplik eklerine bakarak iğne ilmeği ile yapıldığı söylenemez. Çünkü parça iplerle örülmüş, şiş örgü örneklerinde de ekler vardır. Bu sonuç da şiş ve iğne ilmeklerinin analizini zorlaştırmaktadır. |
